به گزارش پرتال جامع علوم و معارف قرآن ، حجت‌الاسلام والمسلمین عیسی عیسی‌زاده، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن در نشست علمی «شاخصه‌های همسرداری از منظر امام حسین(ع)» که به همت دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان به‌صورت برخط برگزار شد، اظهار کرد: خداوند رسول اکرم(ص) و اهل‌ بیت ایشان را برای جهانیان الگو قرار داده است و مسلمانان وظیفه دارند در همه شئونات زندگی خود به آنها اقتدا کنند؛ زیرا رسالت اولیای الهی برای ساختن جامعه آرمانی مبتنی بر فردسازی و خانواده‌سازی است. خانواده مطلوب از منظر اسلام باید دارای روابط گرم و صمیمی باشد تا به موجب آن اعضای خانواده با یکدیگر پیوند داشته باشند.

وی تصریح کرد: تعاملات در خانواده متعادل زمینه‌ساز جامعه سالم و متعالی می‌شود که نمونه بارز آن، خانواده امام حسین(ع) است. اولین شاخص همسرداری با نگاه به زندگی سیدالشهدا(ع)، احترام و اکرام همسر است. در آیین شخصیت‌پرور اسلام، همه مؤمنان محترم هستند و حرمت آنان باید حفظ شود که باعث افزایش صفا و صمیمیت در محیط خانه و خانواده می‌‎شود. همچنین احترام و اکرام نقش مهمی در سلامت خانواده دارد؛ هر چه این شاخص در خانواده بیشتر باشد، زندگی خانوادگی از آرامش و لذت بیشتری برخوردار است. 

عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن با بیان اینکه احترام متقابل در میان زن‌ و شوهر در روایات بسیار مورد توجه قرار گرفته است، گفت: امام صادق(ع) درباره احترام زن به شوهر می‌فرماید: «هر زنی که به شوهرش احترام بگذارد و او را آزار ندهد، خوشبخت خواهد شد.» و درباره احترام مرد به زن فرمود: «مردی که همسری اختیار کرده است، باید او را گرامی و محترم بشمارد.» احترام به همسر در تربیت فرزند نیز نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. امام حسین(ع) بالاترین میزان تکریم و احترام را نسبت به همسر و فرزندان خود رعایت می‌کرد. ایشان می‌فرماید: «من خانه‌ای را دوست دارم که در آن دختر و همسرم، سکینه و رباب حضور دارند؛ آنان را دوست دارم و بیشتر اموالم را به ایشان می‌بخشم و به سرزنش دیگران نیز توجه نمی‌کنم.»

وی بیان کرد: اگر انسان در این عبارات تأمل کند، متوجه می‎‌شود که امام حسین(ع) تا چه حد به شخصیت همسر و فرزندانش اهمیت می‌داد. همچنین نگاه حضرت رباب به حضرت سیدالشهدا(ع) نیز ویژه بود؛ همین سبک رفتار در خانواده را در زندگی بزرگان دین نیز می‌توان مشاهده کرد. 

خوش‌رفتاری با خانواده؛ کلید زندگی با برکت

عیسی‌زاده شاخص دوم را خوش‌رفتاری با خانواده دانست و توضیح داد: خوش‌رفتاری در زندگی اهمیت بسیاری دارد و از طرف دیگر، ریشه بسیاری از مشکلات در خانواده، بدرفتاری است. متأسفانه بسیاری از مردان در بیرون از خانه خوش‌رفتارند؛ ولی خانه را محل تاخت و تاز خود می‌دانند و با اهالی خانه همچون بردگان خود رفتار می‌کنند. حضرت سیدالشهدا(ع) در این‌باره می‌فرماید: «هر کس که با زن و فرزند خود خوش‌رفتار باشد، عمر با برکتی خواهد داشت.» با توجه به این سخن، کسانی که به دنبال داشتن عمر و زندگی با برکت هستند، باید به کلید خوش‌رفتاری با خانواده متوسل شوند. 

وی ادامه داد: شاخص سوم، تأمین نیازهای عاطفی و احساسی خانواده است. امروزه با توجه به مشکلات فراوانی که در زندگی افراد جامعه وجود دارد، از جمله مشکل معیشت و اقتصاد، توجه به این جنبه از نیازهای فردی کاهش یافته است. زمانی که امام حسین(ع) در روز عاشورا قصد به میدان رفتن داشت، حضرت سکینه(س) اظهار ناراحتی و نگرانی کرد، پدر در پاسخ به این نیاز عاطفی فرزندش، از اسب خود پیاده شد، او را در آغوش گرفت و مورد محبت قرار داد. 

عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن افزود: این رفتار سیدالشهدا(ع) نشان می‌دهد که ایشان نیازهای اعضای خانواده خود را فراموش نکرده بود و به آنها بی‌توجهی نمی‌کرد. بی‌توجهی اعضای خانواده‌ها به نیازهای عاطفی و احساسی یکدیگر، امروزه باعث فراری شدن فرزندان و به‌ویژه دختران از خانه‌ها و سرد شدن روابط خانوادگی شده که مشکلات اجتماعی و اخلاقی فراوانی در جامعه به‌ وجود آورده است. 

وی توجه به آرامش خانواده را از دیگر شاخص‌های مهم دانست و گفت: هر خانواده‌ای که از این نعمت بهره‌مند باشد، از مهارت سازگاری نیز برخوردار است. رفتارهایی از جمله ناسازگاری و بی‌توجهی به یکدیگر در بین اعضای یک خانواده، نشان‌دهنده نبود احساس آرامش در کانون خانواده است. با نگاه به زندگی امام حسین(ع) می‌بینیم که ایشان بر بلندی می‌ایستاد و ذکر «لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم» را با صدای بلند می‌خواند که باعث سرازیر شدن حس آرامش در خانواده و خیام ایشان می‌شد؛ زیرا حضور پدر و سایه سر خود را احساس می‌کردند. 

رفاه مادی جایگزین آرامش نمی‌شود

عیسی‌زاده اظهار کرد: رفاه مادی هیچ‌گاه نمی‌تواند جای آرامش را بگیرد. در خانواده‌های زیادی رفاه مادی وجود دارد، ولی اعضای خانواده از بیماری‌های روانی رنج می‌برند؛ زیرا آرامش در خانواده جریان ندارد و دغدغه سرپرست خانواده رفع نیازهای مادی است. یکی دیگر از شاخص‌های مهم، توجه به رضایت خانواده است. امام حسین(ع) در روز عاشورا متوجه شد که هلال بن نافع قصد به میدان رفتن دارد، ولی همسر ایشان ناراحت است؛ بنابراین با وجود نیاز بسیار زیاد به یاری گرفتن، یار خود را آزاد گذاشت و اجازه داد که رضایت همسرش فراهم شود. 

وی ادامه داد: شخصیت دادن به خانواده، شاخص مهم دیگری در همسرداری است. امروزه روانشناسی بر اعتماد به نفس تأکید بسیاری دارد و یکی از راه‌های آن را زیبا صدا زدن افراد خانواده می‌داند. مردان و زنان باید همسران و فرزندان خود را با نام‌ها و صفات زیبا صدا کنند. حضرت زهرا(س) در حدیث کسا برای صدا زدن فرزندانش از عبارات «نور چشمانم» و «میوه دلم» استفاده می‌کند. امام حسین(ع) در کربلا در توصیف حضرت علی‌اکبر(ع) می‌فرماید: «او از نظر اخلاق بیشتر از هر کسی به پیامبر(ص) شبیه است.» چنین توصیفی کمال اعتماد به نفس را در یک انسان ایجاد می‌کند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن تأکید کرد: اظهار محبت به همسر، از دیگر شاخص‌های همسرداری و یکی از لوازم زندگی خانوادگی است که در قرآن با عنوان «ثقل اکبر» شناخته می‌شود. اظهار محبت افراد خانواده به یکدیگر می‌تواند گرمابخش یک زندگی باشد؛ بنابراین رسول خدا(ص) در مقام مهربان‌ترین فرد نسبت به خانواده‌اش شناخته می‌شد و در این‌باره می‌فرماید: «زمانی که مرد به همسر خود ابراز محبت می‌کند، هیچ‌گاه کلام محبت‌آمیز او از قلب همسرش خارج نمی‌شود.»

وی افزود: از طرف دیگر می‌بینیم که حضرت سیدالشهدا(ع) براساس همین سیره پیامبر(ص) چقدر به این موضوع اهمیت می‌داد و به حضرت رباب(س) اظهار محبت می‌کرد؛ همان‌طور که پیش از این گفته شد، همه اموال خود را به ایشان بخشید. محبت، همراه خود محبت می‌آورد و هیچ‌گاه پاسخ آن خشونت نیست. کارایی محبت در زندگی می‌تواند جای بسیاری از ناملایمات را بگیرد. امروز اگر می‌خواهیم واقعاً پیرو امام حسین(ع) باشیم، باید بدانیم که ایشان چگونه با خانواده خود رفتار می‌کرد.

عیسی‌زاده تصریح کرد: یکی از شاخص‌های همسرداری، محبت به فرزندان است. ما از این شاخص هم غفلت کردیم و ضربه‌های بسیاری خوردیم. یکی از یاران امام حسین(ع) به‌ نام عبیدالله بن عبدالله بن عتبه نقل می‌کند: «زمانی که در مدینه نزد امام حسین(ع) بودم، یک بار امام سجاد(ع) نزد ایشان آمد، حضرت او را در آغوش گرفت و محبت فراوان روا داشت. از ایشان پرسیدم آیا مدت طولانی است که فرزند خود را ندیده‌اید؟ امام پاسخ داد پیش از اینکه از منزل خارج شوم، او را دیدم. عبیدالله این را بدان که ما به خانواده خود این‌گونه محبت می‌کنیم.» 

وی گفت: این مطلب نشان می‌دهد که نه فقط امام حسین(ع)، بلکه همه ائمه(ع) چنین رفتاری با فرزندان خود داشتند. ما نیز باید این‌گونه از ائمه اطهار(ع) الگو بگیریم و با خانواده خود به همین ترتیب رفتار کنیم تا مانع خروج آنها از خانه و پناه بردنشان به نامحرمان شویم.

توجه به زیبایی‌دوستی همسر

عضو هیئت پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن توضیح داد: یکی دیگر از شاخص‌ها، توجه به زیبایی‌دوستی همسر است. طی پژوهش‌هایی که در این زمینه داشتم، با این مطلب از حضرت سیدالشهدا(ع) مواجه شدم که فرمود: «ما مهریه همسرانمان را پرداخت می‌کنیم و آنان هر چه دوست داشته باشند، با مهریه خود می‌خرند، هیچ‌کدام از این وسایل زیبای خانه که فاخر هستند، برای من نیست.» یکی از درس‌های مهم این ماجرا، پرداخت مهریه است؛ بسیاری از افراد امروزه بعد از ازدواج مهریه همسرانشان را پرداخت نمی‌کنند و به‌ دنبال آن مهریه‌های سنگین که غیرقابل پرداخت است، تعیین می‌کنند که مشکلات بعدی را به‌ دنبال دارد. 

وی بیان کرد: ائمه(ع) زیبایی‌جویی همسران خود را نادیده نمی‌گرفتند و ما امروزه باید به این موضوع توجه کنیم. افراد جامعه ما در زمینه پرداخت مهریه و زیبایی‌جویی عملکرد چندان خوبی ندارند و در زندگی دچار مشکل می‌شوند. کشیدن گوشواره‌ها از گوش فرزندان دختر ائمه(ع) نشان می‌دهد که ایشان خانواده خود را از استفاده از زیورآلات منع نمی‌کردند که نمونه توجه به زیبایی‌جویی زنان است. بعضی از ما سرمایه مالی بسیاری جمع می‌کنیم؛ ولی برای خانواده خود هزینه نمی‌کنیم. 

عیسی‌زاده غیرت‌ورزی نسبت به همسر و خانواده را شاخص مهم دیگر دانست و در این‌باره گفت: غیرت در سرشت همه انسان‌ها و به‌ویژه مردان وجود دارد و در همه جوامع اگر کسی در غیرت‌ورزی نسبت به همسر و خانواده ضعف داشته باشد، فرد مقبول و معقولی نیست و خصوصیت ناپسندی دارد. در جامعه امروز ما به‌دلیل ضعف غیرت برخی از مردان، زنان خانواده ایشان با ظاهر نامناسبی در جامعه حاضر می‌شوند. اگر این موضوع را از امام حسین(ع) و خانواده ایشان درس بگیریم، جامعه ما اصلاح خواهد شد. 

وی تصریح کرد: امام حسین(ع) در روزهای اول ورود به صحرای کربلا، چند تن از جوانان غیور را برای حفاظت از زنان و کودکان انتخاب کرد. این افراد شب‌ها به نوبت نگهبانی می‌دادند و مسئولیت همه آنها بر عهده حضرت عباس(س) بود تا خانواده‌ها بتوانند در آرامش استراحت کنند. وقتی حضرت سیدالشهدا(ع) را مجروح کردند و ایشان دستور حمله به خیمه‌ها را شنید، فریاد زد: «ای پیروان آل ابوسفیان! اگر دین ندارید و از معاد نمی‌ترسید، حداقل آزاده باشید. اگر عرب هستید، به اصل خود بازگردید. چرا به خیام ما حمله می‌کنید؟ من با شما در جنگ هستم، پس تا زمانی که زنده‌ام، از حرمم دور باشید.»

عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن اظهار کرد: در اینجا شاهد اوج غیرت‌ورزی امام حسین(ع) هستیم که زخمی شده و توان زیادی ندارد؛ ولی برای حفظ و حراست از خانواده خود تلاش می‌کند. ما باید در این زمینه تلاش زیادی داشته باشیم و آن را در جوانان جامعه تقویت کنیم. رسانه‌ها، جوانان متدین و مراکز فرهنگی و تبلیغاتی باید همه توان خود را جمع و با برگزاری همایش‌ها و فعالیت‌های فرهنگی متعدد در مراکز فرهنگی، مدارس، دانشگاه‌ها و... برای تقویت غیرت‌ورزی در جامعه تلاش کنند. ملت ما عاشق اهل بیت(ع) هستند؛ ولی چه استفاده‌ای از این محبت برده‌ایم و چه جهتی به آن داده‌ایم؟

ارتباط قوی امام حسین(ع) با همسر و فرزندان

وی افزود: شاخص دیگر به استفاده از مهارت ارتباط در خانواده برمی‌گردد که در خانواده‌های ایرانی تضعیف شده است. آمارها نشان می‌دهد که حدود ۷۰ درصد خانواده‌ها در این زمینه مشکل دارند. فضای مجازی و استفاده از تلفن همراه آن‌قدر افراد را درگیر خود کرده است که زمان چندانی برای با هم بودن ندارند. وقتی به امام حسین(ع) نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که چقدر با فرزندان خود ارتباط قوی داشت و پیش از رفتن به میدان مبارزه با آنها صحبت می‌کرد، آنان را دلداری می‌داد و غیر از مسائل نظامی و جنگی، توجه ویژه‌ای هم به فرزندان خود داشت. این کودکان بعد از شهادت امام حسین(ع) در عالم غوغا به پا کردند که هنوز هم جریان دارد. 

عیسی‌زاده در توضیح آخرین شاخص به خویشتن‌داری و بردباری در محیط خانواده و همسرداری پرداخت و بیان کرد: طبق فرموده امام حسین(ع)، بردباری زینت خانواده است. ما انسان‌های معصومی نیستیم و گاهی دچار خشم و عصبانیت می‌شویم. در زندگی ما تلخی وجود دارد؛ ولی بردباری می‌تواند آن را به شیرینی تبدیل کند. آیات متعدد قرآن نیز ما را به خویشتن‌دار بودن و صبوری دعوت می‌کند.

منبع: خبرگزاری ایکنا