به گزارش پرتال جامع علوم و معارف قرآن، کرسی ترویجی نقد دیدگاه آرتورجفری درباره مفهوم و مصادیق اسباط با تأکید بر آیات قرآن کریم با ارائه حجت الاسلام والمسلمین علی اسدی و نقد حجت‌‌الاسلام والمسلمین حسینعلی یوسف زاده  و دبیرعلمی دکتر سید سجاد آل سیدغفوردر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در روز سه‌شنبه‌ 20 اردیبهشت 1404 برگزارشد.

در ابتدای جلسه سیدسجاد آل سیدغفور دبیر علمی نشست گفت: در عصری که مطالعات تطبیقی ادیان به یکی از جریان‌های اصلی پژوهش‌های دینی تبدیل شده، نقد آرای خاورشناسان درباره قرآن کریم از دو جهت حائز اهمیت است: اولاً، بسیاری از شبهات معاصر ریشه در آرای مستشرقان دارد. ثانیاً، این نقدها فرصتی است برای بازخوانی دقیق‌تر مفاهیم قرآنی.

وی ادامه داد: بحث امروز درباره «اسباط» از این جهت نمونه‌ای جالب توجه است، چرا که هم به تاریخ پیامبران بنی‌اسرائیل مربوط می‌شود، هم به مباحث امامت در تفاسیر شیعی، و هم به چالش‌های زبان‌شناختی در ترجمه متون مقدس.»

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین علی اسدی اظهار کرد: از آنجا که پژوهش‌های خاورشناسان همواره در میان طیفی از مسلمانان و غیر مسلمانان مورد توجه قرار گرفته و برخی از نوشته‌های آنان مانند کتابِ آرتور جفری با عنوان «واژگان دخیل در قرآن» مرجعیت یافته است، بررسی دیدگاه‌های آنان با رویکرد انتقادی یک ضرورت به‌شمار می‌رود. این پژوهش می‌تواند ضمن ارائه مفهوم و تفسیر روشنی از واژه «اسباط» و مصادیق آن در قرآن، زمینه‌های فهم نادرست از مفاهیم قرآن و محتوای آیات آن را نشان دهد. 

وی افزود: نوآوری پژوهش پیش رو در این است که نشان می‌دهد آرتور جفری از یک سو به سبب عدم آشنایی عمیق با مفاهیم و روایت‌های قرآن کریم، بشری انگاشتن قرآن کریم و اثرپذیری از الهیات یهودی و مسیحی، به نادرستی ادعا می‌کند که قرآن میان اسباط (قبایل) بنی‌اسرائیل و پیامبرانِ صغار یهود خلط کرده، و از سوی دیگر در تلاشی تجدیدنظرطلبانه برای تعیین مصداق اسباطِ دریافت‌كننده وحی، از دیدگاهِ تفسیریِ برگرفته از عهد عتیق اثرپذیرفته و اسباط دریافت‌كننده وحی را بر پسران دوازده‌گانه حضرت یعقوب(ع) تطبیق کرده است، در حالی که تأمل در آیات قرآن نشان می‌دهد که اسباط دریافت‌كننده وحی افراد معین و برگزیده‌ای از میان نوادگان یعقوب بوده‌اند كه افزون بر استمرار نژادی، به اعتبار جانشینی آن حضرت، پیروان معنوی او نیز به‌شمار می‌رفته‌اند. این جانشینان و رهبران الهی، به احتمال زیاد پس از یوسف و پیش از موسی‌ در مصر و میان بنی‌اسرائیل رسالت داشته‌اند.

سپس حجت‌‌الاسلام والمسلمین حسینعلی یوسف زاده به عنوان ناقد نشست، ضمن تأکید بر ادامه چنین پژوهش‌هایی گفت: توجه بیشتر به مفهوم شناسی اسباط و ذکر دقیق معنای آن در قرآن کریم؛ ذکر شواهد تاریخی مانند تاریخ اسلام و روایات؛ نقد دیدگاه های اهل سنت در این باره؛ و ذکر دیدگاه های سایر خاورشناسان، بر غنای تحقیق خواهد افزود.