قرآن كريم اسلام نظر است و حضرت محمّد (ص) و اهل بيت پاك او اسلام عمل .در اين مقاله به صفات پيامبر (ص) در قرآن مجيد از نظر خداوند سبحان مي‌پردازيم.
مقام معظّم رهبري در پيام نوروزي ، سال 1385 را ، سال پيامبر اعظم ناميدند . ايشان حتماً با اين نامگذاري اهداف مهم و مقدّسي را در جهت آگاهي ، بيداري و رشد ملّت ايران و امّت اسلامي در نظر داشته اند .
اين بنده كوچك خداوند با بضاعت اندك و شناخت مختصري كه از قرآن كريم دارم ، از همان آغاز سال با شنيدن پيام ولايت فقيه تصميم گرفتم كه به ياري خدا ، آياتي از قرآن مجيد كه دربارة حضرت محمّد(ص) نازل شده در حدّ خود در يك مقاله جمع آوري و به هم ميهنان عزيز عرضه كنم .
قرآن كريم اسلام نظر است و حضرت محمّد (ص) و اهل بيت پاك او اسلام عمل . از طريق قرآن به دو راه حق و باطل آگاهي مي يابيم . يك راه كه صراط مستقيم خداوند است به ما عزت و به درجه اعلي عليّين مي رساند و راه ديگر به ذلّت ختم مي شود و به درك اسفـــل السّافليــن مي انجامد . و با عمل به سنّت رسول اكرم (ص) يا عمل به قول و فعل او ، الگوي رفتاري يك مسلمان حقيقي ترسيم شده و تجسّم مي يابد و به وسيله عترت او اين الگو تداوم پيدا مي كند . تا اين راه پنهان نماند و مردم گمراه نگردند .
صفات پيامبر اعظم ( ص ) در قرآن مجيد از نظر خداوند سبحان :

الف) لَقَدْ كانَ لَكُمْ في رَسولِ اللهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ ... ( آيه 21 سوره احزاب )
قطعاً رسول خدا براي شما همواره الگو و سرمشق نيكويي است .
ب ) وَكَذلِكَ جَعَلْناكُمْ اُمَّةً وَسَطاً لِتَكونوا شُهَدآءِ عَلَي النّاسِ وَيَكونَ الرَّسولُ عَلَيْكُمْ شَهيداً ... ( آيه 143سوره بقره) و بدين گونه شما مسلمانان را امّتي ميانه قرار داديم تا الگوي مردم دنيا باشيد . همان طوري كه پيامبر براي شما الگو و سرمشق است .
ج ) در آخرين آيه سوره حج اين مفهوم مجّدداً تكرار مي شود .
خداوند در اين سه آية مذكور رفتار و كردار يا قول و فعل پيامبر اكرم را سرمشق براي ما قرار مي دهد . كه بايد به او اقتدا كنيم . و از مسلمانان مي خواهد تا رفتاري چون پيامبر داشته باشيم تا ديگر مردم جهان راه و روش زندگي را از ما بياموزند . 2. داشتن شرح صدر يا سعة صدر .
هنگامي كه حضرت موسي عليه السّلام به پيامبري برگزيده شد ، از خداوند خواست كه به او سعة صدرعطا كند و نظرش را بلند گرداند تا كارها برايش آسان شود .
رَبِّ اشْرَحْ لي صَدْري وَيَسِّرْلي اَمْري ... ( آيه 25 سوره طه )
امّا خداوند در سوره انشراح در باره حضرت محمّد (ص) مي فرمايد :
اَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ وَ وَضَعْنا عَنْكَ وِزْرَكَ ( آيات 1 و 2 انشراح )
آيا به تو ، سعه صدر نداديم و بار سنگين را از دوشت برنداشتيم ؟

فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظّاً غَليظَ الْقَلْبِ لَانْفَضّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْلَهُمْ وَشاوِرْهُمْ فِي الْاَمْرِ فَاِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَي اللهِ اِنَّ الله يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلينَ . ( آيه 159 سوره آل عمران )
به لطف خدا نرم خو و مهربان شدي و اگر تندخو بودي مردم از اطرافت پراكنده مي شدند . پس از اشتباه آنان در گذر و برايشان از خدا آمرزش بخواه و با آنان مشورت كن و چون تصميم گرفتي كه كاري را انجام دهي بر خدا توكّل كن . زيرا خداوند كساني را كه به او توكّل مي كنند ، دوستشان دارد .

الف ) لَقَدْ جاءَ كُمْ رَسولٌ مِنْ اَنْفُسِكُمْ عَزيزٌ عَلَيْهِ ما عَنِتُّمْ حَريصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنينَ رَئوفٌ رَحيمٌ .
( آيه 128 سوره توبه )
قطعاً ، براي شما پيامبري از خودتان آمد كه براي او دشوار است شما در رنج بيفتيد ، به هدايت شما حريص و نسبت به مؤمنان دلسوز و مهربان است .
ب ) مُحَمَّدٌ رَسولُ اللهِ وَالَّذينَ مَعَه اَشِدّآءُ عَلَي الْكُفّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ ... ( آيه 29 سوره فتح )
محمّد (ص) پيامبر خداست ، و كساني كه با اويند ، بر كافران سختگير و با همديگر مهربانند .
اگر ما حضرت محمّد (ص) پيامبر اكرم را نديديم ولي از سلالة پاك او حضرت امام خميني رحمه الله عليه را ديديم كه چنين رفتاري داشت . از يك طرف نسبت به مؤمنين بسيار متواضع بود و به آنها مي گفت به من رهبر نگوييد . من خدمتگزار شما هستم . رهبر ما آن طفل سيزده ساله است كه نارنجك به خود مي بندد و به زير تانك دشمن مي رود . امّا همين مرد در برخورد با آمريكاي جنايتكار مي گويد : « آمريكا شيطان بزرگ است ولي هيچ غلطي نمي تواند بكند . »

اِنّا اَرسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذيراً . ( آيه 8 سوره فتح )
اي پيامبر ما تو را به عنوان سرمشق و نمونه عملي يك مسلمان معرّفي كرديم و بعد خواستيم بشارتگر و هشدار دهنده باشي . ( امر به معروف و نهي از منكر كني )
خداوند اسلام عمل را در رفتار پيامبر به مردم نشان داد و اسلام نظر را به وسيله قرآن و گفتار پيامبر به جهانيان معرّفي كرد . و پيامبر اكرم (ص ) كردارش مصداق گفته هايش بود .

وَما اَرْسَلْناكَ اِلّا رَحْمَةً لِلعالَمينَ . ( آيه 107 سوره انبياء )
و تو را جز رحمتي براي جهانيان نفرستاديم .

يا اَيُّهَا النَّبِيُّ اِنّا اَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذيراً . ( آيه 45 سوره احزاب )
وَداعِياً اِلَي اللهِ بِاِذنِه وَ سِراجًا مُنيرًا ( آيه 46 سوره احزاب )
اي پيامبر ما تو را به سمت گواه ( نمونه ) و بشارتگر و هشداردهنده فرستاديم و دعوت كننده به سوي خدا به فرمان او ، و چراغي تابناك
خداوند پيامبر را شاهد ، بشير ، نذير ، اُسوة حسنه ، داعي اِلَي الله ، رَحْمَةً لِلْعالَمين ، و بالاخره چراغ منير مي نامد . چراغ منيري كه خداوند رحمان درباره اش گفته است :
وَ اِنَّكَ لَعَلي خُلُقٍ عَظيمٍ . ( آيه سوره قلم ) و تو داراي اخلاق بسيار يزرگوارانه اي هستي .
خداوند پيامبر اكرم را شاهد و سراج منير مي داند و پيامبر امام حسين را مصباح الهدي مي نامد و شهيد مطهري ، شهدا را شمع تاريخ لقب مي دهد .

در سورة شعراء در آيات 107 ، 125 ، 143 ، 162 و 178 كلام خدا ولي از زبان پيامبران بيان مي شود كه :
اِنّي رَسولٌ اَمينٌ من براي شما رسول اميني هستم .
ولي حضرت محمّد (ص) قبل از پيامبري در جامعة خود به محمّد امين معروف بود .

مِلَّةَ اَبيكُم اِبراهيمَ هُوَ سَمّّاكُمُ الْمُسْلِمينَ مِنْ قَبْلُ وَ في هذا لِيَكونَ الرَّسولُ شَهيداً عَلَيْكُمْ وَ تَكونوا شُهَداءَ عَلَي النّاسِ . . . ( آيه 78 سوره حج )
آيين پدرتان ابراهيم نيز چنين بوده است . او شما را از قبل مسلمان ناميد و در اين ايّام نيز مسلمان ناميده مي شويد . پيامبر گواه و نمونه براي شماست و رفتار و گفتار شما نمونه و گواه براي ديگر مردم جهان بايد باشد .
دين خدا از زمان حضرت ابراهيم اسلام ناميده شد و هركس به اسلام ايمان آورد بايد تسليم امر خدا باشد و به انجام عمل صالح كه موجب هدايت و رشد خود و ديگران مي شود ، بپردازد .
دين اسلام به تدريج توسّط پيامبران بعد از حضرت ابراهيم عليه السّلام تكميل شد تا به پيامبر خاتم كه ختم رُسل است رسيد . و خداوند اعلام كرد كه دين در نزد او اسلام است و در زمان حضرت محمّد كامل و به نام او ختم مي شود .
نام احمـــد نام جمله انبياست چون كه صد آمد نود هم پيش ماست
اَلْيَوْمَ اَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ اَتْمَمْتَ عَلَيْكُمْ نِعْمَتي وَرَضيتُ لَكُمُ الْاِسْلامُ ديناً . . ( آيه 3 سوره مائده )
امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را به عنوان آيين براي شما برگزيدم . اِنَّ الدّينَ عِنْدَ اللهِ الْاِسْلامُ . . . ( آيه 19 سوره آل عمران ) درحقيقت دين در نزد خدا همان اسلام است .
ما كانَ مُحَمَّدٌ اَبا اَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ وَ لـكِنْ رَسولَ اللهِ وَ خاتَمَ النَّبييّنَ … ( آيه 40 سوره احزاب )
محمد(ص) پدر هيچ يك از مردان شما نيست ، ولي فرستاده خدا و خاتم پيامبران است .

وَ مَن يُطِعِ اللهُ وَ الرَّسولَ فَاُولـئِكَ مَعَ الَّذينَ اَنْعَمَ اللهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبيّينَ وَ الصِّديّقينَ وَ الشُّهَدآءُ وَ الصّالَحينَ وَ حَسُنَ اُولـئِكَ رَفيقاً . ( آيه 69 سوره نساء )
و هركه از خدا و پيامبرش اطاعت كند ، با كساني خواهد بود كه خدا نعمتشان داده است ، چون انبياء ، صدّيقين ، شهيدان و صالحان ، اينان بهترين رفيقانند .

مَنْ يُطِعِ الرَّسولَ فَقَدْ اَطاعَ اللهَ ... ( آيه 80 سوره نساء )
هر كه از پيامبر اطاعت كند از خدا اطاعت كرده است .

اِنَّ اللهَ وَ مَلائِكَتَه وَ يُصَلّونَ عَلَي النَّبِيِّ يا اَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا صَلّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّموا تَسْليماً . (آيه 56 سوره احزاب ) خدا و فرشتگان بر پيامبر صلوات مي فرستند . اي كساني كه ايمان آورده ايد شما هم بر او صلوات بفرستيد و تسليم فرمان او باشيد .
اَ لـلّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آل مُحَمَّد