چهارمین نشست از مجموعه نشستهای علمی نطرح ملی نظام سازی قرآنی توسط پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن و با همکاری موسسه علمی فرهنگی رویش اندیشه و معرفت در 23 مهر 97 با موضوع نظام سازی از نگاه تفسیری مقام معظم رهبری برگزار گردید.در این نشست دکتر محمد عینی زاده به عنوان ارئه دهنده نشست، حجت الاسلام و المسلمین دکتر وزیری فرد و حجت الاسلام والمسلمین سعید بهمنی به عنوان ناقدین نشست و دکتر علی سادات به عنوان دبیر علمی نشست حضور داشتند. این نشست در محل پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن برگزار گردید.
محمد عینی‌زاده موحد، نویسنده کتاب «مبانی فهم کلام خدا» در این نشست با بیان اینکه این بحث در قالب موضوع «دکترین انتظار» تدوین شده است گفت: دکترین انتظار از یک جمله کلیدی رهبر معظم انقلاب گرفته شده است؛ ایشان فرمودند که انتظار از مسائل اصلی مهدویت و کلیدواژه اصلی فهم دین و حرکت جوامع به سمت اهداف دین است.
وی افزود: انتظار در این نگاه نهضتی برای تحقق اهداف دین است و شروع آن از ابتدای خلقت انسان و برنامه‌ای است که به حضرت آدم داده شده است و انبیاء یکی بعد از دیگری برای تحقق این هدف آمده‌اند و هر کدام به اندازه‌ای بشر را رشد داده‌اند، تا به دین خاتم رسیده است و تحقق عینی، عملی و نهایی آن هم در دوره امام زمان (عج) به وقوع می‌پیوندد.
این محقق و نویسنده آثار قرآنی بیان کرد: رهبری معتقد هستند که کار انبیاء، مدرسه‌بازی و موعظه‌کاری نیست؛ ظاهر این بیان تند است و اگر از سوی فردی غیر ایشان صادر می‌شد قصد تعریض و جسارت از آن برمی‌آمد؛ ولی ایشان معتقدند که موعظه، منبر و مدرسه برای تربیت فردی و مراد و مریدی است، همان طور که انبیاء هم در ابتدای کار همین روش را برگزیدند ولی اگر قرار است «لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» باشند، باید روش کلان برای رساندن همه بشریت به مقصد به کار ببندند و این روش کلان جامعه‌سازی است؛ یعنی همه زمین به معبد و مدرسه‌ای برای رشد همه انسان‌ها تبدیل شود.
وی افزود: البته در اینجا این دور مطرح می‌شود که اگر قرار است ما ابتدا جامعه را بسازیم تا انسان‌ها ساخته شوند؛ اگر انسان را هم بسازیم جامعه ساخته خواهد شد؛ برای رفع این دور، باید گفت که مراد از جامعه‌سازی تربیت افراد نیست بلکه مراد، نظام‌سازی است که به دنبال آن جامعه ساخته شده و انسان‌ها در این فضا تربیت می‌شوند و فضا به سمت عبودیت می‌رود؛ یعنی جامعه، کارخانه انسان‌سازی و آدم‌سازی شده و انسان‌ها به صورت دسته‌جمعی و نه فردی تربیت می‌شوند.
نویسنده کتاب مبانی فهم کلام خدا با بیان اینکه نظام‌سازی طراحی مجموعه‌ای از زیرساخت‌ها، نهاد‌ها و فرایند‌ها است که تحقق آرمان‌ها و اهداف را معین می‌کند اظهار کرد: بر اساس آنچه بنده استخراج کرده‌ام مقام معظم رهبری، چهار مبنای روش‌شناختی در تفسیر دارند که اولین آن ارائه اسلام به مثابه یک مسلک اجتماعی، دوم انسجام و هم‌سویی همه اصول، معارف و فروع دین در جهت ایجاد نظام زندگی، سوم، ضرورت اولویت‌گذاری در ارائه اصول و معارف اسلام برای تحقق نظام‌سازی و چهارم نیز مستند بودن تبیین‌ها، نظریه‌پردازی‌ها و نظام‌سازی‌ها بر متون اصلی دین به‌ویژه قرآن کریم است.
روش اجتهادی و رویکرد تمدنی در دیدگاه تفسیری رهبری
عینی‌زاده با بیان اینکه روش تفسیری مقام معظم رهبری اجتهادی جامع است که از قرآن و روایات هم بهره می‌برند، تصریح کرد: گرایش تفسیری ایشان شناخت نیاز‌های روز زمان و جامعه معاصر و درمان و حل مشکلات براساس این منابع و به تعبیر دیگر تفسیر تمدنی و اجتماعی و سیاسی است؛ به خصوص که امروز مباحث تمدنی هم از سوی ایشان مطرح است.
این محقق تصریح کرد: مقام معظم رهبری هم اندیشه دینی و هم اندیشه تفسیریشان مبتنی بر تحقق اهداف در چارچوب نظام‌سازی است و برای آن ۵ مرحله را بیان فرموده‌اند که این ۵ مرحله تبیین نهضت تاریخی انتظار است که در دوره بعد از انقلاب، بر مبنای نظریه فرایند تبیین شده است. هدف، ظهور است و ظهور اهداف دین را محقق خواهد کرد.
وی افزود: این ۵ مرحله شامل؛ مرحله اول انقلاب اسلامی و از بین رفتن طاغوت بود، گام و مرحله دوم کشیدن نقشه نظام روی کاغذ بود که با جمهوری اسلامی شکل گرفت؛ گام سوم نیز تشکیل دولت اسلامی به مفهوم عام یعنی هر سه قوه و ... که البته ایشان موکدا فرموده‌اند که ما هنوز موفق به تشکیل دولت اسلامی نشده‌ایم و این گام سخت‌ترین و پیچیده‌ترین گام است؛ مرحله چهارم، تشکیل تمدن اسلامی و مرحله پنجم نیز تشکیل امت اسلامی است.