پژوهشکده ی فرهنگ و معارف قرآن با همکاری موسسه علمی فرهنگی رویش اندیشه و معرفت دوازدهمین مصاحبه از سری مصاحبه های طرح ملی نظام سازی قرآنی را با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد جواد نوروزی و با موضوع نظام سیاسی قرآن برگزار کرد.

این مصاحبه با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر یوسفی مقدم دبیر علمی طرح، و حجت الاسلام و المسلمین دکتر نصرتی عضو گروه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مورخه 23/ 5/ 97 و در محل پژوهشکده فرهنگ و معارف برگزار شد.

حجت الاسلام دکتر یوسفی مقدم با بیان گزارشی اجمالی از فرآیند برگزاری مصاحبه ها و با بیان ضرورت طرح ملی نظام سازی قرآنی گفتگو را با سوال در خصوص  تعریف نظام سازی آغاز نمودند.

حجت الاسلام دکتر نوروزی عضو مدیر گروه سیاسی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) در پاسخ به سوال در خصوص تعریف نظام سازی گفت: نظام یا سیستم مجموعه ی ترابط چند مولفه است که هدف واحدی را تعقیب می کند که این مولفه ها هم با هم ارتباط تنگاتنگ دارند. بر پایه ی این تعریف نکته ی بعدی اینست که مولفه های چیست؟ اگر از نگاه جریان شناختی به بحث نظام سیاسی نگریسته شود طبیعتا دو نگاه برجسته قابل طرح خواهد شد. یک نگاه سکولار و یک نگاه دینی. در نگاه سکولار معتقدند که اسلام نظام سیاسی ندارد و چنین نظامی از درون قرآن قابل استخراج نیست. در حالیکه اعتقاد ما بر ایسنت که قرآن نظام سیاسی دارد و با تامل در آیات متوان این نظام سیاسی را کشف کرد.بنابراین آنچه باید به آن تاکید کرد اینست که باید نظام کشف شود و اینگونه نیست که یک نظام سیاسی در بخشی از قرآن به صورت صریح و شفاف  وجود داشته باشد. بحث نظام سازی یک بحث تئوریک و نظری هست که در آن به قرآن نگاه می شود که آیا قرآن نظام سیاسی دارد یا نه؟ بحث بعدی اینست که این ساختار و نظام در عینیت خارجی چگونه باید تحقق پیدا بکند و ازاین نظریه تحفظ نماید.

مدیر گروه علوم سیاسی موسسه امام خمینی (ره) در ادامه گفت: مولفه ی اصلی برای یک نظام سیاسی مولفه ی مشروعیت است. که در واقع بعد ایدئولوژیک و فکری یک نظام است. که اگر بخواهیم از منظر علم سیاست بدان بنگریم، مولفه ی مشروعیت یک مقوله و مساله ی میان رشته ای است. یعنی این مسئله از حوزه های مختلف قابل بحث است. اما بستر اصلی مشروعیت، حوزه ی فلسفه ی سیاسی است. به عبارت دیگر بعد توجیه گری یک نظام سیاسی که در درونش مسائل متعددی قابل بیان می باشد. یک مساله ی بسیار اساسی آن ناظر است بر باورهای فکری مردم یک جامعه که بدان اعتقاد دارند و یک نظام سیاسی تلاش دارد حاکمیتش را بر اساس این باورها توجیه کرده و به روز رسانی نماید. همانطور که در قامت پیامبر گرامی اسلام و سایر رهبران و پیامبرانی که موفق به تشکیل حکومت شدند هم قابل مشاهده می باشد. بعد دیگر مولفهی مشروعیت، توجیه قوانین آن و بعد دیگر اینکه چرا این افراد باید برای مردم حکومت بکنند. در منطق قرآن از دو گونه نظام سیاسی می شود بحث کرد یکی نظام طاغوتی و دیگری نظام اسلامی می باشد. که در درون هر یک از این نظامها می شود مولفه های یک نظام را بحث کرد. فرض کنید در نظام طاغوتی فرعون، چگونه خود را موجه سازی کرده است؟ مولفه ی دیگری که یک نظام سیاسی دارد بعد مردم است. اعمال قدرت و اعمال حکمرانی یک مخاطبی دراد که این حکمرانی روی آنها انجام می شود.لذا ما باید در این مولفه باید به تبیین جایگاه مردم در یک نظام توحیدی و طاغوتی بپردازیم. در درون مولفه ی مردم هم میشود به بحث طبقات مردم، نخبگان اجتماعی و .. هم بحث شود. بعد ایدئولوژیک یک نظام است مشخص می کند نوع رابطه ی مردم و رهبر چگونه باید باشد؟ نقش مردم چیست و حقوق و تکالیف مردم و حکومت چه عناوینی می باشد. مولفه ی سوم برای یک نظام سیاسی مولفه ی رهبری یک نظام است. این رهبری یک نظام است که قرائت روزآمد برای آن نظام بیان میکند. یک نظام به دلیل وجود در فضای رقابتی همواره در معرض شبهات و اشکالات نظام رقیب می باشد نوع ترابط و جایگاه مولفه ها توسط مولفه ی رهبری تعیین می شود که از این بخش می توان به ثابتات و متغیرات هم رسید.

چهارمین مولفه برای نظام سیاسی اسکلت و ساختار یک نظام است. تحقق عینیت خارجی یک نظام باید بر اساس ساختار آن صورت پذیرد. آیا ما نهادی به اسم قضا نیاز داریم یا نه و شکل آن در بخش ساختار بحث می شود. اینکه ساختار بسیط باشد یا پیچیده باشد باید در این بخش بحث شود. چهارچوبهای کلی از قرآن استخراج شده و جزئیات در سایر منابع استخراج می شود.

* لازم به توضیح است متن کامل این مصاحبه پس از پیاده سازی و ویراستاری در همین پایگاه منتشر خواهد شد