آيتالله عبدالكريم بي آزار شيرازي محقق و نويسنده كه در ميزگرد «جوان در آينه قرآن كريم» و در حضور عدهاي از جوانان و نوجوانان بازديد كننده از نهمين نمايشگاه بينالمللي قرآن كريم سخن ميگفت كه قسمتهايي از گفته هايش به استحضارتان ميرسد.
آيتالله بي آزار شيرازي در ابتداي سخنانش اظهار داشت: ابتدا بايد ديد قرآن و دستورات الهي آن براي اجتماع بخصوص جوانان چه ارمغاني داشته، طبيعي است كه بسياري از احكام و دستورات قرآن مشترك ميان همگان است، اما بطور طبيعي مسايل جوانان مختص به آنها است و پيرامون برخي مسايل مربوط به جوانان مطالب خاصي در قرآن مطرح شده است.
البته، در قرآن سورهاي راجع به جوانان نيست. ولي در سورههاي متعددي، قرآن به موضوعات مربوط به جوانان پرداخته است.
در قرآن به روانشناسي جوانان اشاره شده كه بخشي از آن را در ابتدا سوره بقره ميبينيم، در يكي از آيات قرآن خداوند ميفرمايد: «بدانيد كه زندگاني دنيا عبارتست از دنياي بازي، دنياي لهو و سرگرمي، دوران زينت و خودآرايي». در اين باره شيخبهايي ميگويد: كه اين آيه به ترتيب زندگاني انسان اشاره دارد. هفت سال اول اوج عشق و علاقه انسان به بازي است ودر هفت سال دوم علاقه انسان بيشتر متوجه سرگرميها است و مرحله سوم كه هفتسال سوم عمر را دربرمي گيرد به زينت و خود آرايي ميگذرد خداوند در نهاد جوانان و نوجوانان عشق و علاقه به بازي را قرار داده تا ضمن بازيهاي سازنده بسياري مطالب را از راه بازي فراگيرند، كه اوج اين فراگيري در هفت سال اول است و در هفت سال دوم نيز ادامه مييابد.
اما در هفت سال دوم بيشترين علاقه انسان به سرگرميها متمايل ميشود كه متأسفانه خيليها بر اين باورند كه مقصود از سرگرميها وقتگذراني است، در حاليكه جوانان و نوجوانان ميتوانند با مطالعه در گذشته پيشينيان عبرت بگيرند. جوانان در عين اينكه از نيروي فراواني برخوردارند، اما يك چيز تحت عنوان تجربه كم دارند، كه اين تجربهها را اگر بخواهند خودشان، در هر زمينهاي به دست آورند تا بتوانند از آنها چيزي ياد بگيرند، عمر دوباره لازم است، اما با مطالعه داستانها و سرگذشت اقوام ميتوانند خودشان را با پيشينيان همگام كنند. حضرت علي (ع) در نهجالبلاغه فرمودهاند، من تاريخ گذشتگان را آنچنان براي تو اي پسر (امام حسن (ع)) خلاصه كردم كه گويي من با پيشينيان زندگي آثارشان مطالعه كردم و از آنها مجموعهاي بطور مختصر و مفيد فراهم آوردم تا چراغ راه تو باشد.
قرآن تمام زندگي گذشتگان از حضرت آدم تا پيغمبر خاتم، همچنين داستانها و سرگذشت و تجربيات آنها را در معرض مطالعه و شناخت جوانان قرار داده تا از آنها عبرت بگيرند و تجربه بياموزند واينكه عشق و علاقه به لهو و سرگرمي را خداوند در نهاد نوجوان قرار داده، به اين منظور است. و بدنبال اين دوران، عشق به زيباييها است. و اين دوران را خداوند از آن جهت قرار داده تا جوانان با آراستن خودشان تشكيل خانواده دهند. اما متأسفانه جوانان دراين سنين در مسايل عشق و علاقه به زيبايي در معرض انواع خطرها هستند واز اين رو اسلام براي دختران حجاب و براي پسران نگاه نكردن را مطرح ساخته است. در اين زمينه در سوره يوسف (ع)، درسهاي زيادي به جوانان در زمينه خودآرايي، عشق و جواني داده شده و دو عشق مطرح گرديده است، يكي عشق مجازي كه در عشق زليخابه حضرت يوسف (ع) ترسيم شده و ديگري عشق حقيقي است كه حضرت يوسف به خداوند دارد و چقدر جالب اين دو عشق را در برابر يكديگر مجسم شده است.
همانطور كه در اين سوره ذكر شده، زليخا به دنبال عشق مجازي بود و درنتيجه رسواييهايي به بار آورد و مشكلاتي در زندگي وي بهوجود آمد، اما حضرت يوسف (ع) به دنبال عشق به خدا رفت ودر نتيجه آن عشق از عمق چاه به اوج ماه رسيد.
از نكات ديگر سوره يوسف آن است كه چگونه حضرت يوسف (ع) در برابر دو عشق حقيقي و عشق مجازي واقع شده ازيك طرف مسئله خودنمايي زليخا و خاتونان مصري با لباسهاي رنگارنگ در كاخ عزيز مصر با بهترين لذتها و خوشگذرانيها و از سوي ديگر عشق به خدا همراه با زندان تهمت و شكنجه، خارج شدن از كاخ و بسياري از مشكلات ديگر.
حضرت يوسف (ع) در آن دو راهي خدا را ترجيح داد و در برابر آنهمه اظهار علاقهاي كه زليخا و خاتونان مصر به او نشان دادند، فرمود: خدايا در زندان باشم اما تو را داشته باشم، بهتر است براي من از آنچه كه اينها مرا به سوي آن دعوت ميكنند».
اما بسياري از جوانان وقتي در دو راهي آزمايش قرار ميگيرند، معمولا دنيا را ترجيح ميدهند. اما در عشق حقيقي، مشكلاتي نيز وجود دارد. حضرت يوسف (ع) آخر و عاقبتانديش بود. آخر كار را ديد و خدا را برگزيد و خداوند نيز در اين راه عشق به خود را ارزاني داشت و وي را به مقامات عاليهاي ميرساند و اين براي جوانان درس بسيار مهمي است .
اين استاد محقق و نويسنده و پژوهشگر قرآني در ادامه سخنان خود مسايلي را كه جوانان به آن نياز دارد گوشزد كرد و افزود: از جمله مسايلي كه جوانان به آن نياز دارند، ايمان به خدا، نبوت و آخرت است كه سورههاي بسياري در قرآن سرگذشت پيامبران از جمله داستان زندگي حضرت ابراهيم و شكستن بتها و مبارزه با بتپرستي و توجه به امر توحيد كه در سنين جواني آن حضرت رخ داد و همچنين داستان اصحاب كهف در قرآن كه نشانگر امر ايمان به توحيد و آخرت است، وجود دارد.
وي همچنين احترام گذاشتن به شخصيت جوانان و الزام و ضروري دانست و در اين باره اظهار داشت: متأسفانه بسياري از مربيان و معلمان و حتي والدين شخصيت لازم را براي جوانان در نظر نميگيرند و با همان حال و هواي كودكي به آنها مينگرند. در قرآن كريم در اين رابطه داستان قضاوت حضرت داود (ع) و حضرت سليمان (ع) آمده كه وقتي قضاوت بين دو كشاورز درباره خصارتي كه گوسفندان آنان به زمين كشت شده كشاورزي وارد كرده بود، حضرت داود (ع)، پدر حضرت سليمان جوان، به قضاوت فرزندش در اين امر احترام گذاشت و حكم قضاوت وي در رابطه با اين موضوع را پذيرفت واين اوج احترام و شخصيت گذاشتن به جوانان است كه در قرآن نشان داده شده. نمونه ديگري از نكات اخلاقي جوانان و موضوع شخصيتگذاري به جوانان را ميتوان بازهم در سوره حضرت يوسف (ع) ديد.
از جمله اموري كه جوانان به آن نيازمندند، زهد و تقوا است كه اين مسئله در سوره يوسف (ع) نشان داده شده و جوانان ميتوانند نكات اخلاقي، زهد و تقوا را در اين سوره از قرآن بيابند.
در ادامه اين سخنراني، طي جلسه گفتوگو، آيتالله بيآزار شيرازي به سوالات حاضران پاسخ گفت و متذكر شد در قرآن كريم توصيه شده قبل از هرگونه برخورد، البته تذكر و توصيه داده شود تا شايد فرد خاطي آگاه شده و خود را اصلاح كند. بهترين راه براي حفظ شخصيت والاي جوانان، رجوع به قرآن و تفحص در قرآن كريم و آيات الهي است. وي در رابطه با اينكه مجازات و تنبيه به عنوان آخرين راهكار بايد مورد استفاده قرار گيرد، افزود: رفتار با جوانان خيلي مورد سفارش است، اما نكته اينجاست كه متأسفانه خانوادهها و جامعه نسبت به اين قشر بياحترامي ميكنندو تصورشان اين است كه آنان همان كودكان سالهاي دور هستند و هيچگونه نقشي و جايگاهي در امور زندگي ندارند، در حالي كه چنين نيست و جوانان بايد مورد احترام قرار گيرند.
در پايان اين ميزگرد، آيتالله بيآزار شيرازي در پاسخ به اينكه چگونه ميتوان جوانان را با فرهنگ قرآني بيشتر آشنا كرد و رابطه نزديكي بين آنان با قرآن به وجود آورد، گفت: متأسفانه ما با قرآن و محتواي آن بيگانه هستيم.قرائت صوري آيات كلامالله كافي نيست. بايد با عمل كردن به مفاهيم، دستورات و تأكيدات قرآن كريم شائبهها را بزداييم. در شرايط كنوني اكثر جوانان ما با مسايلي سرگرم و مشغول شدهاند كه همه آنها ظاهرسازي است و هيچگونه محتوا و بنياني ندارد. جوانان ما آنگونه كه شايسته است، از قرآن اطلاع ندارند. تاريخ اسلام و سرگذشت امامان و پيامبران را نميشناسند و اين غفلتها باعث يك گسست و شكاف عميق شده است.
وي همچنين با تأكيد به اينكه در جامعه، توجه نسبت به قرآن كريم كم است، گفت: اگر عملكرد و رفتار ما برخاسته از عقايد و ديدگاههاي مذهبي باشد، ميتوانيم ديگران را به خود جذب كنيم و آنان را با دين و علوم قرآني آشنا كنيم. رعايت اعتدال در همه شئول زندگي نكته مهم و اصلي است.
از نكات مهم ديگري كه آيتالله بيآزار شيرازي در پايان سخنانش مورد توجه قرار داد اين بود كه قرآن كريم محدود به شرايط زماني و مكاني نيست، بلكه ما با برداشتها و تفاسير خود قرآن كريم اين منبع جامع انسانسازي را محدود به شرايط زماني و مكاني كردهايم.