"بررسي نظريه عرفيبودن زبان قرآن" عنوان كتابي است از سري مجموعه "قرآنپژوهي" كه با حمايت دبيرخانه نمايشگاههاي بينالمللي قرآن كريم به چاپ رسيده و در حقيقت پاياننامهاي است كه نويسنده، آن را به زيور طبع آراسته است.
راه صحيح فهميدن وحي در درك زبان وحي و شيوههاي گفتاري و معنايي و چگونگي بيان آن است. از اينرو كتاب حاضر به تبيين يكي از نظريهها درباره چگونگي زبان قرآن (عرفي يا فراعرفي بودن آن) ميپردازد. نويسنده، كتابش را به سه بخش تقسيمبندي كرده است.
بخش نخست كتاب با عنوان كليات، شامل پنج زيرفصل ميباشد.
بخش دوم كتاب، به بررسي نظريه مورد بحث پرداخته و آن را با تعريفي جامع از آن شاخصها و اصول كلي، مطرح ميكند. اين بخش شامل چهار زيرفصل با عناوين زير است: تعريف نظريه، مشخصات نظريه، مباني نظريه و ادله نظريه.
نگارنده در هر زيرفصل، نظريه عرفي بودن زبان قرآن را با استفاده از شواهد قرآني و دلايل عقلي و نقلي از جوانب مختلف مورد بررسي قرار داده و نتيجه ميگيرد كه نزول قرآن به زبان عرف (زبان قوم) است. در حقيقت، قرآن از "زبان قومي" كه ارزش ابزاري دارد، بهره برده و از واژگان، تعابير مجازي، ضربالمثلها و تشبيهات و ديگر صناعات ادبي آن در بيان مراد و مقصود خود استفاده كرده است.
نويسنده همچنين، مباني اوليه و پايههايي كه سنگ زيربناي نظريه را تشكيل ميدهند، مورد بررسي قرار داده است. و از ذكر اين مباني چنين نتيجه ميگيرد كه از آنجايي كه قرآن كتاب هدايت و راه نجات انسانهاست، لازم است كه خداوند به وسيله آن با زباني سخن بگويد كه گستردهترين گروه مخاطبان را دربرگيرد و موجبات هدايت عموم را فراهم آورد.
وي با نگاهي به ادله قرآني، روايي و عقلي به ديدگاه خود مستند ساخته است.
در بخش سوم و پاياني كتاب با شبهاتي چون: تأثيرپذيري از فرهنگ جاهلي؛ تسامح و مبالغه در قرآن؛ عدم فهم پارهاي از آيات؛ كهنگي قرآن خصوصي بودن خطاب قرآن؛ ذوبطون بودن آيات؛ تأويلپذيري آيات؛ تمثيل در قرآن؛ استعاره و كنايه و نمادگرايي در قرآن؛ عدم مجاز در قرآن؛ وجود متشابهات در قرآن؛ اشتمال قرآن بر حقايق علمي مطرح و پاسخ گفته است.
پذيرفتن نظريه عرفي بودن زبان قرآن بههيچوجه به معني تأثيرپذيري از فرهنگ جاهلي نيست؛ زيرا قرآن در بسياري از موارد با عناصر منفي و خرافي اعراب جاهلي مقابله كرده است. موءلف به ترتيب ديگر شبهات وارده بر نظريه عرفي بودن زبان قرآن را پاسخ ميدهد.
پس از اتمام بخش سوم، نگارنده ضمن نتيجهگيري و ارائه پيشنهادهايي در پيوست به ذكر انواع قرينه اقسام عرف ميپردازد.
در انتهاي كتاب نيز فهرست منابع و مآخذ؛ شامل يكصدوچهارده كتاب و پنجاهودو مقاله است كه مورد استفاده نويسنده قرار گرفته و توضيح اصطلاحات و اعلام نيز ذكر شده است.
379 بازدید
بررسي نظريه عرفي بودن زبان قرآن
ناهيد دامن پاكمقدم
ناقد و توصيف كننده: مهدي الله خواه